Skulda- og hlutabréf eru verðlögð á grundvelli verðmæta á bak við þau.

Það er lítill munur á verðmati skulda- og hlutabréfa. Verðmatið byggist á verðmætum (veðum) sem standa að baki þeirra. Verðmæti hlutabréfa eru oftast skráð í Kauphöllinni en skuldbréf í íbúðarhúsnæði eru hvergi skráð en verðmat þeirra byggist á markaðsverði hverju sinni. Þegar markaðsverð fer niður um 50% á tveimur árum þá er verðmæti skuldabréfa nánast 50% af nafnverði.

Lífeyrissjóðirnir HAFA tapað verðmætum vegna hrunsins en eru ekki fyrst nú að tapa þessum verðmætum eins og látið er í veðri vaka hjá sjóðunum.

Eigendur skuldabréfa eru ekki að tapa í dag 174 milljörðum, þeir hafa tapað þeim frá hruninu 2008. Þessi 174 milljarðar útreikningur byggjast á því að það verði ekki farið niður fyrir 110% af verðmæti eigna. Þetta skapar óvissu um framtíðar afskriftir ef markaðurinn hrynur enn lengra niður eins og gert er ráð fyrir í hagspám bankanna. Þá er komin sama stað upp og er nú. Krafan er: aldrei yfir 70% af markaðsverði.

Frumvarp sem er í meðförum Alþingis, svo kallað lyklafrumvarp er frábær leið til að reyna að koma í veg fyrir húsnæðisbólur eins og sú síðasta. Ef bankarnir lána meira en 60% þá aukast líkurnar á því að þeir tapi peningum ef hrun verður.

Íbúðarkaupandinn hefur yfirleitt í upphafi lagt fram útborgun á móti húsnæðisláni. Þetta hlutfall er raunhæft 60/40. Með útborguninni tekur íbúðarkaupandinn áhættu sem hann er tilbúinn að taka. Það þarf að vera sama áhættan hjá lánveitandanum ef eignin fer niður fyrir 60% af kaupverðinu.

Telur kostnaðinn 174 milljarða